EEG – na czym polega badanie, jak się przygotować i kiedy warto je wykonać

EEG to bezbolesne, nieinwazyjne badanie, które rejestruje aktywność elektryczną mózgu i pomaga szybko wykryć nieprawidłowości pracy układu nerwowego. W praktyce oznacza to, że lekarz widzi, jak mózg „pracuje” w spoczynku, podczas oddychania, a nawet w trakcie snu. Poniżej znajdziesz konkretne wskazówki: na czym polega EEG, jak się przygotować krok po kroku oraz kiedy warto je wykonać, by wynik był miarodajny.

Przeczytaj również: Zabiegi Bloomea dla różnych typów skóry - jak dobierać odpowiednią metodę?

EEG – na czym polega badanie i co dokładnie mierzy?

EEG (elektroencefalografia) to badanie czynności bioelektrycznej mózgu. Na skórze głowy umieszcza się kilkanaście–kilkadziesiąt elektrod, które rejestrują fale mózgowe o różnej częstotliwości (m.in. alfa, beta, theta, delta). Sygnał jest wzmacniany, zapisywany i analizowany przez specjalistę neurofizjologii klinicznej lub neurologa.

Przeczytaj również: Jakie akcesoria do tlenoterapii współpracują z dozownikami tlenu?

Badanie jest bezpieczne, bezbolesne i nie wykorzystuje promieniowania. Elektrody jedynie zbierają sygnał – niczego nie „wysyłają” do mózgu. Przebieg badania EEG obejmuje zwykle spoczynek z zamkniętymi i otwartymi oczami, test hiperwentylacji (głębokie oddychanie) oraz fotostymulację (migające światło), aby sprawdzić reakcję mózgu na bodźce.

Przeczytaj również: Dlaczego warto zwracać uwagę na opinie przy wyborze terapeuty dla dziecka?

W wybranych wskazaniach wykonuje się EEG po deprywacji snu – pacjent z premedytacją śpi krócej lub wcale poprzedniej nocy. Brak snu zwiększa szansę uwidocznienia nieprawidłowych wyładowań, dlatego ta forma bywa pomocna w diagnostyce niektórych rodzajów padaczki.

Kiedy warto wykonać EEG? Konkretnie i bez zwłoki

EEG ma istotną wartość diagnostyczną w przypadku objawów sugerujących zaburzenia funkcji mózgu. Wskazania do EEG obejmują:

• drgawki, napady, podejrzenie padaczki (pojedynczy lub nawracający epizod);
• nagłe utraty przytomności, zasłabnięcia o niejasnej przyczynie;
• nawracające bóle głowy o nietypowym charakterze, zwłaszcza z objawami neurologicznymi;
• problemy z pamięcią i koncentracją, zmiany zachowania, splątanie;
• monitorowanie po urazach głowy i w zatruciach neurologicznych;
• ocenę aktywności mózgu u dzieci z trudnościami rozwojowymi, zaburzeniami mowy czy uwagi – jako element szerszej diagnostyki.

EEG bywa również pomocne w różnicowaniu napadów padaczkowych i niepadaczkowych, monitorowaniu skuteczności leczenia oraz w kwalifikacji do terapii (np. EEG Biofeedback). Jeśli szukasz miejsca, gdzie wykonasz badanie łącznie z interpretacją i wskazaniami do dalszego postępowania, sprawdź informacje o badaniu EEG w Kielcach.

Jak przygotować się do EEG? Lista najważniejszych kroków

Dobre przygotowanie zwiększa wiarygodność zapisu. Oto zasady, które warto wdrożyć:

• Umyj włosy w dniu badania lub wieczorem wcześniej. Nie używaj odżywek, pianek, lakierów, olejków – kosmetyki pogarszają przewodnictwo i utrudniają przyleganie elektrod.
• Śpij normalnie i bądź wypoczęty (chyba że lekarz zleci EEG po deprywacji snu – wtedy zastosuj się do instrukcji i przyjdź niewyspany).
• Unikaj kofeiny i alkoholu zgodnie z zaleceniami – zwykle co najmniej 8–24 godziny przed badaniem; niektóre pracownie proszą o 48 godzin bez alkoholu.
• Zjedz lekki posiłek 1–2 godziny przed EEG. Głodówka może wywołać spadek glukozy i artefakty w zapisie (zawroty głowy, drżenia, ziewanie).
• Leki: nie odstawiaj samodzielnie! Skonsultuj przyjmowane leki z lekarzem kierującym – część z nich (np. przeciwpadaczkowe, uspokajające, nasenne) wpływa na zapis i decyzję o ich ewentualnej modyfikacji podejmuje specjalista.
• Przyjdź punktualnie, weź dokumentację medyczną, listę leków, skierowanie i wyniki wcześniejszych badań (MRI/CT, EEG, opis napadów).

Jak wygląda EEG krok po kroku? Od wejścia do wyniku

1) Rejestracja i krótki wywiad: personel pyta o powód badania, przyjmowane leki, ostatni sen, przebieg napadów. To ważne dla interpretacji wyniku.

2) Zakładanie elektrod: specjalista mierzy obwód głowy, wyznacza punkty zgodnie z systemem 10–20 i umieszcza elektrody przymocowane do skóry głowy żelem przewodzącym lub pastą. Włosy mogą się lekko pobrudzić – preparat zmyjesz wodą z szamponem.

3) Rejestracja: siedzisz lub leżysz w spokojnym, przyciemnionym pomieszczeniu. Otwierasz i zamykasz oczy na polecenie, oddychasz głęboko przez 2–3 minuty (hiperwentylacja), czasem patrzysz na migające światła (fotostymulacja). Całość trwa zwykle 20–40 minut; przy opcjach rozszerzonych dłużej.

4) Zakończenie: elektrody są zdejmowane, skóra oczyszczana. Otrzymujesz informację, kiedy będzie opis. Opis wykonuje lekarz – interpretuje zapis w kontekście objawów i historii choroby.

Co wpływa na wiarygodność wyniku i jak go rozumieć?

Na jakość zapisu wpływają: przygotowanie skóry i włosów, brak substancji pobudzających, stabilne tło emocjonalne, a także współpraca podczas badania. Komunikacja z personelem ma znaczenie – zgłoś leki, choroby, ostatni sen i niepokojące objawy. To ułatwia prawidłową interpretację.

Wynik EEG opisuje obecność rytmu podstawowego, symetrię półkul, reakcje na bodźce oraz ewentualne nieprawidłowości (np. fale ostre, iglice, wyładowania napadowe). Nieprawidłowe EEG wzmacnia podejrzenie choroby, ale samo w sobie nie stanowi rozpoznania – decyzję kliniczną zawsze łączy się z objawami, badaniem neurologicznym i, jeśli trzeba, neuroobrazowaniem (MRI/CT). Z kolei prawidłowe EEG nie wyklucza całkowicie padaczki, zwłaszcza przy rzadkich napadach – czasem konieczne jest badanie rozszerzone lub powtórka.

EEG u dzieci – o co najczęściej pytają rodzice?

– Czy EEG boli? Nie. Elektrody tylko rejestrują sygnał, dziecko może czuć chłód żelu. Badanie jest bezpieczne.

– Czy dziecko musi być na czczo? Nie. Zaleca się lekki posiłek, by uniknąć spadku cukru i nadmiernej pobudliwości.

– A jeśli dziecko się rusza? Ruch tworzy artefakty. Warto zabrać ulubioną maskotkę, czytanki, a u maluchów rozważyć termin w porze drzemki. W uzasadnionych sytuacjach planuje się EEG po deprywacji snu.

– Czy leki trzeba odstawić? Nie odstawiaj bez decyzji lekarza. Specjalista wskaże, co ewentualnie zmienić przed badaniem.

Najczęstsze błędy przed EEG i jak ich uniknąć

– Lakier, żel, olejek na włosach – utrudniają kontakt elektrod ze skórą i zaniżają jakość sygnału. Rozwiązanie: dokładne mycie włosów, zero stylizacji.

– Kawa „na odwagę” i napoje energetyczne – zaburzają rytmy mózgowe i mogą zafałszować zapis. Rozwiązanie: odstaw kofeinę na minimum 8–24 godziny.

– Głodówka – ryzyko hipoglikemii i artefaktów mięśniowych. Rozwiązanie: lekki posiłek 1–2 godziny przed badaniem.

– Samodzielna modyfikacja leków – grozi napadem lub nieczytelnym zapisem. Rozwiązanie: każdą zmianę skonsultuj z lekarzem.

EEG a dalsze leczenie – co może wynik zmienić w praktyce?

EEG pomaga potwierdzić lub wykluczyć napadowy charakter objawów, dobrać leczenie przeciwpadaczkowe, ocenić jego skuteczność oraz zdecydować o dalszej diagnostyce (np. rezonans MRI, konsultacje specjalistyczne). U dzieci wynik EEG bywa elementem planu terapii – np. włączenia terapii EEG Biofeedback, integracji sensorycznej czy wsparcia logopedycznego, gdy wskazują na to objawy i konsultacja z neurologiem lub psychologiem.

Kluczowe wnioski do zapamiętania

EEG to podstawowe, nieinwazyjne badanie neurofizjologiczne, które ocenia aktywność mózgu w spoczynku i pod wpływem bodźców. Dobre przygotowanie – czyste włosy, brak kofeiny i alkoholu, lekki posiłek, konsultacja leków – istotnie zwiększa wiarygodność wyniku. Wykonaj je, gdy pojawiają się drgawki, utraty przytomności, nietypowe bóle głowy, problemy z pamięcią lub po urazie głowy. W razie wątpliwości zapytaj lekarza, czy wskazane będzie EEG po deprywacji snu lub dłuższy zapis.